Angklung is een van de traditionele muziekinstrumenten van Indonesië die bekendheid heeft verworven tot ver buiten de landsgrenzen. Het karakteristieke geluid en de unieke speelwijze maken het tot een symbool van culturele harmonie.
Maar weet u waar de angklung oorspronkelijk vandaan komt? Laten we dieper ingaan op de geschiedenis, technieken en schoonheid van de angklungmuziek.
De Oorsprong van Angklung: Van de Rijstvelden tot het Wereldpodium
Angklung komt uit West-Java en maakt deel uit van de Soendanese cultuur.
Vroeger werd de angklung gebruikt in rituele ceremonies om vruchtbaarheid van het gewas te vragen aan Dewi Sri, de godin van vruchtbaarheid in het lokale geloof.
Boeren geloofden dat het geluid van de angklung de natuurgeesten kon verleiden om een overvloedige oogst te schenken.
In de loop der tijd evolueerde de angklung van een ritueel instrument tot een volksmuziekinstrument. Tegenwoordig treedt de angklung op in allerlei gelegenheden, van traditionele ceremonies tot internationale uitvoeringen.
De reis van de Soendanese velden naar wereldpodia toont de kracht en flexibiliteit van dit culturele erfgoed.
Materiaal en Vorm: Eenvoudig maar Vol Betekenis
De angklung wordt gemaakt van zwarte of witte bamboe die wordt gesneden, uitgehold en met rotan aan een frame wordt bevestigd. Elke buis produceert een specifieke toon afhankelijk van de grootte en dikte.
Elke angklung bestaat meestal uit twee of drie buizen die aan een bamboeframe hangen en geluid maken wanneer ze worden geschud.
De eenvoudige vorm van de angklung bevat een filosofie van eenvoud en natuurlijke schoonheid.
Met beperkte middelen slaagden de Soendanezen erin een complex systeem van tonen en harmonie te creëren. Dit bewijst dat creativiteit en esthetiek kunnen voortkomen uit de meest natuurlijke elementen.
Hoe Speel je Angklung: Eenvoudig maar Vereist Samenwerking
Het spelen van angklung is uniek omdat het niet wordt geslagen of getokkeld, maar geschud. Door het schudden gaat de lucht in de bamboebuizen trillen en ontstaat er een toon.
Elke angklung produceert slechts één toon, waardoor het samenspel in groepsverband moet gebeuren.
Omdat elke speler slechts één of twee tonen heeft, is een hoge mate van coördinatie en samenwerking vereist om een volledig muziekstuk uit te voeren.
Dit maakt angklung niet alleen een muziekinstrument, maar ook een middel voor sociale vorming, samenwerking en harmonie.
Van Schoollokalen tot Internationale Concerten
Angklung wordt tegenwoordig op veel scholen gespeeld als onderdeel van het culturele kunstonderwijs.
In landen als Zuid-Korea, Japan en Nederland is angklung zelfs geïntroduceerd als onderdeel van multiculturele educatie.
In 2010 werd angklung door UNESCO erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Sindsdien is zijn status versterkt en wordt het internationaal steeds meer gewaardeerd.
Veel muziekgezelschappen en internationale gemeenschappen bestuderen en voeren tegenwoordig angklung uit op wereldpodia als eerbetoon aan de Indonesische cultuur.
Waarden Leren via Angklung
Angklung is meer dan alleen een muziekinstrument: het is een leermiddel voor waarden.
Het speelproces, dat samenwerking en discipline vereist, maakt angklung bijzonder geschikt voor karaktervorming in het onderwijs.
Daarnaast fungeert angklung als een sociaal bindmiddel binnen gemeenschappen. Wanneer het samen wordt gespeeld, vervagen sociale verschillen en ontstaat een gevoel van eenheid in het ritme.
Angklung leert ons dat om schoonheid te creëren, iedereen hoe klein ook zijn rol moet bijdragen.
Soorten Angklung
Wist je dat er verschillende soorten angklung bestaan, afhankelijk van hun herkomst? Hier zijn enkele interessante types om te leren kennen:
1. Angklung Kanekes (Baduy)
Afkomstig van de Baduy-gemeenschap in Banten, is deze angklung zeer eenvoudig van vorm en wordt uitsluitend in heilige rituelen gebruikt.
Het wordt niet gebruikt voor vermaak, maar als onderdeel van agrarische rituelen en natuuraanbidding binnen de Baduy-traditie.
De tonen zijn vaak monotoon en volgen geen moderne toonladder, omdat het doel eerder spiritueel dan muzikaal is.
Angklung Kanekes weerspiegelt hoe traditionele muziek verweven is met het levensgevoel van inheemse volkeren.
2. Angklung Dogdog Lojor
Deze traditionele angklung uit Lebak en Pandeglang (Banten) wordt samen gespeeld met een lange trommel genaamd dogdog.
Het wordt gebruikt in het “seren taun”-ritueel, een ceremonie ter dankzegging voor de oogst.
De muziek is repetitief en krachtig, waardoor een ingetogen en plechtige sfeer ontstaat. Net als de Kanekes-angklung is deze vorm sterk verbonden met traditionele geloofsovertuigingen.
3. Angklung Gubrag
Afkomstig uit Bogor (West-Java) en bekend sinds de 18e eeuw, werd deze angklung gebruikt in landbouwrituelen, vooral om vruchtbaarheid van de aarde te vragen.
Met zijn grote formaat en zware, dreunende klanken wordt hij in groepsverband gespeeld, vaak vergezeld van traditionele processies.
Hoewel het rituele gebruik is verminderd, blijft de Gubrag-angklung bewaard als cultureel erfgoed van Bogor.
4. Angklung Buncis
Deze vorm komt uit West-Bandung en Cimahi. De naam “buncis” verwijst niet naar de groente, maar naar het snelle en dynamische ritme dat lijkt op volksdans.
Deze angklung wordt vooral gebruikt in volksvermaak tijdens kunstvoorstellingen of dorpsfeesten.
In tegenstelling tot rituele angklung is de Buncis-versie speels, flexibel en levendig, vaak gecombineerd met traditionele dans en andere instrumenten.
5. Angklung Reog
Deze angklung maakt deel uit van de Reog Ponorogo-opvoering uit Oost-Java. Het fungeert als begeleidend instrument en versterkt de energie van de voorstelling.
De klanken zijn harder en ritmischer om de danspassen en dramatiek van Reog te ondersteunen.
Hoewel het geen hoofdrol speelt zoals bij de Soendanese angklung, blijft het een onmisbaar element binnen de Reog-kunst.
De verscheidenheid aan angklungtypes in Indonesië toont de enorme rijkdom van het culturele erfgoed.
Via het unieke bamboegeluid en de natuurlijke harmonie is angklung niet alleen een traditioneel muziekinstrument, maar ook een venster op de sociale en spirituele waarden van het Indonesische volk.
Voor iedereen die geïnteresseerd is in wereldcultuur biedt kennismaking met angklung een authentieke ervaring die muziek, geschiedenis en lokale wijsheid samenbrengt in één melodie.
